Настоящее время – Hozirgi zamon
Литературный турецкий настоящий временной показатель “-yor” в разговорной речи чаще всего произносится сокращенно как “-yo”. В разговорной речи для 1-го лица множественного числа, помимо “-yoz”, диалектный суффикс “-yok” также иногда используется в шутливой форме.
Adabiy turk tilidagi hozirgi zamon qo’shimchasi “-yor” so’zlashuv tilida ko’pincha qisqarib “-yo” shaklida talaffuz qilinadi. So’zlashuv tilida 1-chi ko’plik shaxs uchun “-yoz”dan tashqari, dialektal “-yok” qo’shimchasi ham ba’zan hazil tariqasida ishlatiladi.
Olumlu
Kişi |
Edebî |
Konuşma |
Chat/SMS |
Ben |
geliyorum |
geliyom |
geliom |
Sen |
geliyorsun |
geliyon |
gelion |
O |
geliyor |
geliyo |
gelio |
Biz |
geliyoruz |
geliyoz |
gelioz |
|
geliyok |
geliok |
Siz |
geliyorsunuz |
geliyonuz |
gelionuz |
Onlar |
geliyorlar |
geliyolar |
geliolar |
Olumsuz
Kişi |
Edebî |
Konuşma |
Chat/SMS |
Ben |
gelmiyorum |
gelmiyom |
gelmiom |
Sen |
gelmiyorsun |
gelmiyon |
gelmion |
O |
gelmiyor |
gelmiyo |
gelmio |
Biz |
gelmiyoruz |
gelmiyoz |
gelmioz |
|
gelmiyok |
gelmiok |
Siz |
gelmiyorsunuz |
gelmiyonuz |
gelmionuz |
Onlar |
gelmiyorlar |
gelmiyolar |
gelmiolar |
Soru
Kişi |
Edebî |
Konuşma |
Chat/SMS |
Ben |
geliyor muyum? |
geliyom mu? |
geliom mu? |
Sen |
geliyor musun? |
geliyon mu? |
gelion mu? |
O |
geliyor mu? |
geliyo mu? |
gelio mu? |
Biz |
geliyor muyuz? |
geliyoz mu? |
gelioz mu? |
|
geliyok mu? |
geliok mu? |
Siz |
geliyor musunuz? |
geliyonuz mu? |
gelionuz mu? |
Onlar |
geliyorlar mı? |
geliyolar mı? |
geliolar mı? |
Будущее время – Kelasi Zamon
У будущего времени в разговорной речи много разных форм. Некоторые даже используют формы будущего времени, противоречащие гармонии гласных и согласных в разговорной речи (например, “yapcez” вместо “yapacağız“). По сравнению с настоящим временем, сокращенные формы будущего времени чаще встречаются в песнях: “Sen beni öldürcen mi, çıldırtçan mı canım” (Özcan Deniz), “Nereden geldim, nerelere gidicem” (Burak Kut).
Kelasi zamonning so’zlashuv tilida ko’plab turli shakllari mavjud. Hatto ba’zilari so’zlashuv tilida kelasi zamonni unli va undosh uyg’unligiga zid shakllarda ishlatishadi (“yapacağız” o’rniga “yapcez” va h.k.). Hozirgi zamon qo’shimchasiga nisbatan kelasi zamon qo’shimchasining qisqartirilgan shakllari qo’shiqlarda ko’proq uchraydi: “Sen beni öldürcen mi, çıldırtçan mı canım” (Özcan Deniz), “Nereden geldim, nerelere gidicem” (Burak Kut), “Geççek, geççek elbet bu da geççek” (Tarkan).
Olumlu
Edebî Dil |
Konuşma Dili |
geleceğim |
gelecem |
gelicem |
gelcem |
geleceksin |
gelecen |
gelicen |
gelcen |
gelecek |
gelecek |
gelicek |
gelcek |
geleceğiz |
gelecez |
gelicez |
gelcez |
geleceksiniz |
geleceniz |
geliceniz |
gelceniz |
gelecekler |
gelecekler |
gelicekler |
gelcekler |
Olumsuz
Edebî Dil |
Konuşma Dili |
gelmeyeceğim |
gelmeyecem |
gelmicem |
gelmeyeceksin |
gelmeyecen |
gelmicen |
gelmeyecek |
gelmeyecek |
gelmicek |
gelmeyeceğiz |
gelmeyecez |
gelmicez |
gelmeyecekler |
gelmeyecekler |
gelmicekler |
Soru
Edebî Dil |
Konuşma Dili |
gelecek miyim? |
gelecem mi? |
gelicem mi? |
gelcem mi? |
gelecek misin? |
gelecen mi? |
gelicen mi? |
gelcen mi? |
gelecek mi? |
gelecek mi? |
gelicek mi? |
gelcek mi? |
gelecek miyiz? |
gelecez mi? |
gelicez mi? |
gelcez mi? |
gelecek misiniz? |
geleceniz mi? |
geliceniz mi? |
gelceniz mi? |
gelecekler mi? |
gelecekler mi? |
gelicekler mi? |
gelcekler mi? |