İçeriğe atla

Абдульхак Аднан Адывар в турецкой литературе

Адывар, Абдульхак Аднан (1883-1955)

Абдульхак Аднан Адывар (1883-1955) родился в Гелиболу. После завершения начального и среднего образования в Стамбуле он поступил в Медицинский университет (Tıbbiye). На третьем курсе он уехал в Берлин, где завершил высшее образование. Свою специализацию он получил в Цюрихе.

По возвращении в Стамбул он начал работать помощником преподавателя в Медицинском университете. В течение двух лет он также занимал должность директора в том же учебном заведении. В качестве инспектора Общества Красного Полумесяца (Hilâl-i Ahmer) он принимал участие в Триполитанской войне. Во время Первой мировой войны был назначен генеральным директором санитарной службы (Sıhhiye Umum Müdürlüğü). В качестве депутата от Стамбула он вошел в последний парламент Османской империи (Meclis-i Mebusan). Когда Стамбул был оккупирован, он вместе со своей женой Халиде Эдип переехал в Анатолию и присоединился к Национально-освободительной борьбе. Он был назначен министром здравоохранения и социальной помощи (Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye Vekilliği) в первом правительстве Великого национального собрания Турции (TBMM). В течение одного года он также занимал должность министра внутренних дел (Dahiliye Vekilliği). Был избран вторым председателем Меджлиса. Вступил в Прогрессивную Республиканскую партию (Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası). После роспуска партии он потерял свое влияние.

С 1926 по 1939 год он жил с женой в Англии и Франции. В Париже он работал преподавателем восточных языков. В 1939 году вернулся в Турцию. Был назначен председателем редакционной коллегии «Исламской энциклопедии». С 1950 по 1954 год был депутатом парламента. Умер в 1955 году.

Произведения:

  • Опыт анализа «Фауста» (Faust’a Dair Bir Tahlil Tecrübesi, 1940)
  • Наука у османских турок (Osmanlı Türkleri’nde İlim, 1943)
  • Наука и религия на протяжении истории (Tarih Boyunca İlim ve Din, 1944)
  • Новости Республики Знаний (Bilgi Cumhuriyeti Haberleri, 1945)
  • Фараби (Farabi, 1947)
  • Остановись, подумай (Dur, Düşün, 1950, эссе)
  • Высшие школы в Византии (Bizans’ta Yüksek Mektepler, 1953)
  • Шаги в поисках истины (Hakikat Peşindeki Emeklemeler, 1954)

Abdülhak Adnan Adıvar (1883-1955)

Abdülhak Adnan Adıvar (1883-1955) Geliboluda tugʻilgan. Istanbulda boshlangʻich va oʻrta ta’limni tugatgandan soʻng, Tibbiyot universitetiga (Tıbbiye) oʻqishga kirdi. Uchinchi kursda Germaniyaga joʻnab ketdi va oliy ta’limni u yerda tamomladi. Mutaxassisligini Syurixda oldi.

Istanbulga qaytib kelgach, Tibbiyot universitetida oʻqituvchi yordamchisi boʻlib ishlay boshladi. Ikki yil davomida shu muassasada direktor lavozimini ham egalladi. Qizil Yarim Oy (Hilâl-i Ahmer) jamiyati inspektori sifatida Tripoli urushida ishtirok etdi. Birinchi jahon urushi davrida sanitariya xizmati (Sıhhiye Umum Müdürlüğü) bosh direktori etib tayinlandi. Istanbul deputati sifatida Usmonli imperiyasining oxirgi parlamentiga (Meclis-i Mebusan) kirdi. Istanbul ishgʻol qilinganda, rafiqasi Halide Edib bilan Anadoluga koʻchib oʻtdi va Milliy ozodlik kurashiga qoʻshildi. Turkiya Buyuk Millat Majlisining (TBMM) birinchi hukumatida Sogʻliqni saqlash va ijtimoiy yordam vaziri (Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye Vekilliği) etib tayinlandi. Bir yil davomida ichki ishlar vaziri (Dahiliye Vekilliği) lavozimini ham egalladi. Majlisning ikkinchi raisi etib saylandi. Taraqqiyparvar Respublikachilar partiyasiga (Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası) a’zo boʻldi. Partiya tarqatib yuborilgach, oʻz ta’sirini yoʻqotdi.

1926-yildan 1939-yilgacha rafiqasi bilan Angliya va Fransiyada yashadi. Parijda sharq tillari oʻqituvchisi boʻlib ishladi. 1939-yilda Turkiyaga qaytib keldi. “Islom ensiklopediyasi” tahririyati raisi etib tayinlandi. 1950-yildan 1954-yilgacha parlament deputati boʻldi. 1955-yilda vafot etdi.

Asarlari:

  • Faustga doir tahlil tajribasi (Faust’a Dair Bir Tahlil Tecrübesi, 1940)
  • Usmonli turklarida ilm (Osmanlı Türkleri’nde İlim, 1943)
  • Tarix davomida ilm va din (Tarih Boyunca İlim ve Din, 1944)
  • Bilgi Jumhuriyati xabarlari (Bilgi Cumhuriyeti Haberleri, 1945)
  • Forobiy (Farabi, 1947)
  • Toʻxta, oʻyla (Dur, Düşün, 1950, esse)
  • Vizantiyada oliy maktablar (Bizans’ta Yüksek Mektepler, 1953)
  • Haqiqat ortidan emaklashlar (Hakikat Peşindeki Emeklemeler, 1954)